Klachten als een navelbreuk, diastase of een verzakking zijn allemaal gerelateerd aan te veel intra-abdominale druk. Dat wil zeggen dat er te veel druk ontstaat in de romp en/of in het bekken.
Wanneer je niet goed dit soort druk kan managen, dan moet het uiteindelijk ergens heen. En dat betekent dat er iets mee moet geven en datgene dat meegeeft is vaak een zwakkere plek. In het geval van een navelbreuk betekent dat het bindweefsel net boven je navel.
WAT IS EEN NAVELBREUK?
Bij een breuk, zoals een navel- of liesbreuk, betekent het dat er een deel van je lichaam naar buiten steekt. In dit geval door een zwakke plek in de buikwand. Je ziet bijvoorbeeld vlak boven je navel iets opbollen, je navel komt tijdens (en na) je zwangerschap naar buiten te staan of je hebt een uitsteeksel ter grootte van je duim net boven je navel. Het is misschien een gevoelige plek om aan te raken, je kan het terugduwen of je bent je er meer bewust van wanneer je hoest of iets zwaars optilt.
Er zijn dus meerdere breuken in het lichaam mogelijk, maar een navelbreuk komt bij vrouwen het meeste voor. Een zwangerschap is een risicofactor voor een navelbreuk, maar kan ook een al bestaande navelbreuk aan het licht brengen.
Een navelbreuk voelt en ziet er dus uit als: een navel die naar buiten staat, een opbolling of lichte zwelling net boven de navel.
WAT VEROORZAAKT EEN NAVELBREUK?
Een zwangerschap vergroot je risico op een navelbreuk door de hoge toename van intra-abdominale druk. Dit betekent druk in de buikwand. En dat is ook meteen de oorzaak van een navelbreuk: te veel intra-abdominale druk.
Dat is druk in de buikwand (en in het bekken) dat naar buiten wordt geduwd en daar niet heen kan. De druk ‘ontsnapt’ dan op de zwakste plek en dat is het bindweefsel net boven je navel. Het drukt zo hard dat een deel van het weefsel of je darm naar buiten wordt geduwd.
Naast een, of meerdere zwangerschappen, kan een navelbreuk worden veroorzaakt door overgewicht, zware dingen optillen en chronisch hoesten. Echter, zijn dit dingen waar je lijf mee om moet kunnen gaan indien je weet hoe je intra-abdominale druk verdeelt over de hele romp. En dit is waar het bij klachten als een navelbreuk, maar dus ook een diastase of verzakking vaak mis gaat.
WERKT JOUW CORE?
De positie van je lichaam, je ademhaling en de coördinatie van je core spieren. Deze drie factoren dragen samen bij aan het goed kunnen verdelen van intra-abdominale druk over je hele romp en dus niet alleen aan de voorkant van je buik.
De spieren van je core zorgen er samen voor dat jij de druk in je romp goed kunt opvangen en deze dus niet op een plek naar buiten duwt. Leren je core spieren correct te gebruiken en de druk goed opvangen brengt je dus een heel eind bij het voorkomen en managen van klachten als een navelbreuk. Dit kan je leren met behulp van een geregistreerd bekkenfysio en een gespecialiseerd pre- & postnataal fitness trainer.
De spieren van de inner core unit zijn:
- Het middenrif (aka diaphragm, je grootste ademhalingsspier)
- De bekkenbodemspieren
- De dwarse buikspieren
- De multifidus
- De ‘rest’ van de buikspieren
- De bilspieren
- De lats (aka de grootste bovenrugspier)
Deze spieren zorgen er samen voor dat jij de druk in je romp comfortabel kunt opvangen en reguleren.
HOE HERSTEL JE EEN NAVELBREUK?
Een operatie is in de meeste gevallen een oplossing, waarbij het stuk dat uitsteekt wordt teruggeduwd en vervolgens met behulp van een matje (mesh) wordt ondersteund. Ook tijdens een zwangerschap komt het voor dat er voor een operatie wordt gekozen, indien je bijvoorbeeld klachten hebt of de navelbreuk problemen veroorzaakt voor het verder ontwikkelen van de zwangerschap. Dit is uiteraard altijd een keuze die je maakt in overleg met je dokter.
Soms wordt er ook voor gekozen om er niks aan te doen. Wanneer je bijvoorbeeld geen klachten hebt van de hernia.
WAT ALS IK WEER ZWANGER WIL WORDEN?
Een navelbreuk kan dus in principe geen kwaad voor een gezond verloop van je zwangerschap. Ook als je graag nog een keer zwanger wil worden. Wel blijkt uit onderzoek dat de kans op een terugkerende navelbreuk groter is bij een vervolg zwangerschap. Indien je dus nu een navelbreuk hebt en graag een volgend kindje wil dan kan het verstandig zijn om voorlopig niet te kiezen voor een operatie.
Er zijn situaties waarin het matje in de weg zit bij een volgende zwangerschap, omdat de buikwand geen kans krijgt om uit te rekken. Dit zou betekenen dat het matje chirurgisch weggehaald moet worden om de zwangerschap veilig te doen verlopen. Ook kan het zijn dat, indien je niet met behulp van een matje bent geopereerd, de navelbreuk zelf weer terugkeert bij een tweede zwangerschap.
Onderaan dit artikel heb ik een PDF van een overzichtsonderzoek bijgevoegd.
NIET-CHIRURGISCHE INTERVENTIES
Wat kan je doen om klachten van een navelbreuk te verlichten zonder operatie? Een heleboel!
POSITIE
Wees je bewust van hoe je je lichaam draagt en waar je ribbenkast zich bevindt ten opzichte van je bekken wanneer je zware dingen tilt, het huishouden doet en/of aan het sporten bent. Een niet optimale houding tijdens bewegen kan ervoor zorgen dat je onbewust al veel druk plaatst op de voorkant van je buikwand. Je wil uiteindelijk moeiteloos je ribben boven je heupen kunnen houden wanneer je beweegt en zware dingen tilt.
Ademhaling
Hoe je ademhaalt en waar je de kracht van een uitademing heenbrengt heeft invloed op hoe jij intra-abdominale druk verdeelt en beheerst. Leer een 360-graden diepe ademhaling, waarbij je op een inademing rondom je romp kunt ontspannen en op een uitademing de spanning van beneden naar boven wegneemt.
Zie mijn Youtube kanaal voor de hele reeks over ademhaling.
Core coördinatie
Leer wat je core spieren zijn en hoe je deze met behulp van je positie en ademhaling goed kunt aanspannen en ontspannen. Dit doe je bijvoorbeeld met behulp van een van mijn online programma’s, zoals Postnataal Fit.
Vermijd voorlopig..
Oefeningen die je klachten verergeren of duidelijk je navelbreuk naar voren laten komen. Dit zijn waarschijnlijk oefeningen die direct druk zetten op de voorkant van je buikwand, zoals crunches, sit ups en planks. Dit betekent niet dat je deze oefeningen nooit meer kan of mag doen, maar wel dat je ze voorlopig vermijdt en ze pas weer probeert wanneer je de drie eerder genoemde punten onder controle hebt.
WEES JE BEWUST
Van hoe jij beweegt, wat je doet met je ademhaling en hoe jij je core spieren activeert en gebruikt. Dit geldt dus niet alleen voor wat je doet in de gym, maar ook op momenten dat je in en buiten huis beweegt en bijvoorbeeld je peuter optilt.
Een operatie is dus in sommige gevallen een goede oplossing, maar wees je dan ook bewust dat dit niets doet voor je positie, ademhaling en de coördinatie van je core spieren.
Klachten als een navelbreuk, diastase en een verzakking worden veroorzaakt door te veel intra-abdominale druk en de oplossing daarvan zit hem in de manier waarop jij beweegt en druk verdeelt in zijn geheel. En meestal gaat dat al voor een eerste zwangerschap niet optimaal.
Wil je meer leren over een navelbreuk en zwangerschap? Klik dan hieronder op de link voor de PDF van het overzichtsonderzoek dat ik heb gebruikt bij het schrijven van dit artikel.